Witamina D (kalcyferol) – właściwości, dawkowanie, uzupełnianie niedoboru 0

Witamina D to cała grupa związków chemicznych posiadających budowę steroidową, a ich cechą charakterystyczną jest rozpuszczalność wyłącznie w tłuszczach. Posiadają one bardzo szerokie zastosowanie w ludzkim organizmie, dlatego w przypadku tej witaminy długotrwałe niedobory zdecydowanie nie są wskazane.

Dla człowieka najważniejszą rolę pełni witamina D3 znana jako cholekalcyferol. Naturalnym źródłem jej występowania są pokarmy zwierzęce. Warto wspomnieć również o innym ważnym związku z grupy kalcyferoli, mianowicie witaminie D2 noszącej nazwę ergokalcefyrolu.

Odkrycie witaminy D na początku XX wieku okazało się być z perspektywy czasu przełomowym wydarzeniem w skutecznej w walce z krzywicą i chorobami aparatu ruchu.

Najważniejsze źródła zawierające witaminę D

Podstawowe źródło witaminy D jest całkowicie darmowe i dostępne dla każdego z nas, mamy tutaj oczywiście na myśli promienie słoneczne. W okresie letnim minimalizujemy zatem ryzyko występowania niedoborów witaminy D. Jako, że mamy klimat umiarkowany dotyczą nas także pory jesienno zimowe, a co za tym idzie ilość słońca gwałtownie spada. W tej sytuacji musimy korzystać ze zewnętrznych źródłem kalcyferoli. Jako ciekawostkę można dodać, że w zależności od kraju wzbogaca się niektóre produkty spożywcze w dodatkową witaminę D, tak aby każdy posiadał do niej ułatwiony dostęp. Z pożywienia możemy czerpać głównie witaminę D3, a jej najlepsze źródła to:

• Łosoś
• Makrela
• Dorsz
• Śledzie w różnej postaci
• Węgorz
• Żółtka jaj
• Tuńczyk
• Żółte sery

Witamina D (kalcyferol) – wpływ na organizm

Wspomnieliśmy już, że kiedy na początku ubiegłego wieku została odkryta uznano ten fakt za absolutnie przełomowy w leczeniu krzywicy. Jest to tzw. angielska choroba, która występuje wyłącznie u małych dzieci w wieku od kilku miesięcy do 3 lat. W raz z upływem czasu i zwiększenia świadomości rodziców na temat roli witaminy D obserwujemy znaczną poprawę w tym zakresie. W czasie dojrzewania jest ona również niezbędna dla prawidłowego kształtowania się kości oraz zębów. Przy jej niedoborach masa kostna ulega zmniejszeniu, a osoby z już ukształtowanym aparatem ruchu odczuwają długotrwałe bóle kości. Poza wit.D ważnym elementem walki z chorobą jest także suplementacja wspierająca regenerację stawów w tym między innymi Cissus.

Jednym z ważniejszych aspektów na który koniecznie powinniśmy zwrócić uwagę jest zwiększona demineralizacja kości w przypadku jej niedoborów. Witamina D nie tylko wzmacnia zęby, ale może być bardzo cennym aspektem walki z próchnicą, wszystko poprzez katelicydyny, które są białkami ochronnymi, aktywowanymi pod wpływem witaminy D. Jest on także niezbędna dla prawidłowej przyswajalności wapnia z pożywienia.

Zdrowe kości i zęby to tylko jedna z wielu kluczowych właściwości. Nie mniej, kalcyferole są doskonale znane z szerokiego wpływu na zwiększenie naturalnej odporności i wsparcia układu immunologicznego. Posiada działanie przeciwbakteryjne aktywnie działając na wiele rodzajów bakterii wywołujących niebezpieczne choroby cywilizacyjne, w tym między innymi gruźlicę. Co więcej badania potwierdzają jej bezpieczeństwo w wyższych dawkach w zakresie zmniejszania ryzyka występowania nowotworów. W dużej grupie osób przy regularnej suplementacji zaobserwowano zmniejszoną ilość tworzących się, nowych komórek zawierających nowotwory.

Innymi właściwościami jakie niesie ze sobą witamina D jest między innymi duży wpływ na poziom cukru we krwi, a co za tym idzie może korzystnie wpływać na regulację glukozy u diabetyków, działając na podobnej zasadzie jak mimetyki insuliny, oczywiście jej potencjał w stosunku do najlepszych produktów z tej grupy takich jak RPG czy GlycoLog jest mocno ograniczony. Im wyższy jej poziom, tym stężenie cukrów w krwiobiegu się zmniejsza. Przyjmuje się, że regularna podaż witamy D korzystnie wpływa na ustabilizowanie wydzielania insuliny. Z innych istotnych funkcji prozdrowotnych nie można pominąć wpływu na serce i układ krwionośny. Pozwala na zachowanie odpowiedniego poziomu korzystniej frakcji cholesterolu HDL, a dodatkowo zmniejsza ryzyko występowania miażdżycy.

Niedobór witaminy D

Skutki braku kalcyferoli są poważne i występują w dużo szerszym zakresie niż jeszcze do niedawna sądzono. Czego zatem należy się spodziewać?

• Charakterystycznym symptomem niedoboru wit. D jest oczywiście nadmierne przemęczenie fizyczne oraz osłabienie całego organizmu. Jeśli zatem masz problemy z motywacją do jakiegokolwiek działania, odczuwasz bóle mięśniowe i od wielu dni narzekasz na samopoczucie, może to świadczyć o niedoborach witaminy D.
• Niedobór może objawiać się również poprzez bóle kości i stawów. Zbyt niska podaż witaminy D doprowadza do demineralizacji kości poprzez zmniejszoną przyswajalność wapnia. W ten sposób pojawiają się bóle kości, a bardzo często również przewlekłe i nawracające bóle w okolicach kolan czy kręgosłupa.
• Według niektórych badań witamina D w niedoborze powoduje zaburzenia depresyjne. Co prawda nie działa w tej kwestii bezpośrednio, lecz wpływa na ważne neuroprzekaźniki uwalniane w mózgu – dopaminę oraz serotoninę. To właśnie one warunkują nasze samopoczucie i mają ogromny wpływ na depresję.
• Inną cechą wskazującą na niedobory są trudności z gojeniem się ran i powolna krzepliwość krwi. Wit. D wspiera syntezę związków niezbędnych do produkcji nowego naskórka po pojawieniu się ran. Przekłada się to również na wolniejszą regenerację po zabiegach stomatologicznych,
• Znanym symptomem braku wit. D jest także zwiększona podatność na zachorowania i infekcje. Wzmacnia ona układ odpornościowy i zmniejsza ryzyko zachorowań, jednak przy jej niedoborach znacznie łatwiej znam narazić się na infekcje np, dróg oddechowych. Częściej chorujemy zimą, kiedy to nie korzystamy z promieni słonecznych.

Suplementacja Witaminą D

W okresie jesienno zimowym bardzo trudno jest uzupełnić odpowiedni poziom witaminy D z konwencjonalnej żywności, szczególnie jeśli mówimy tutaj o osobach o zwiększonym zapotrzebowaniu. W każdej aptece bez trudu dostaniemy witaminę D dla dzieci, kobiet, mężczyzn czy osób starszych w różnych formach podania.

W suplementacji sportowej dużo częściej wykorzystuje się cholekalcyferol, znany jako witamina D3. Według badań mocniej przyczynia się do pracy układu mięśniowego, a ponadto może wspierać naturalną produkcję testosteronu u mężczyzn.

Bibliografia:

1. Luz Tavera-Mendoza, John White. Słoneczna tarcza. „Świat Nauki”. Styczeń 2008. 1 (197). s. 34–41.
2. Vitamin D and Autoimmune Diseases: Is Vitamin D Receptor (VDR) Polymorphism the Culprit?
3. Hanna Myśliwiec, Michał Myśliwiec. Rola witaminy D w ustroju. „Medycyna po Dyplomie”. Wrzesień 2007. 16/9, s. 130–135, 2007.
4. Effects of Vitamin D Supplementation on Muscle Strength in Athletes: A Systematic Review.
5. Extrarenal vitamin D activation and interactions between vitamin D₂, vitamin D₃, and vitamin D analogs.
6. Justyna Kosińska, Katarzyna Billing-Marczak, Marcin Krotkiewski. Nowe nieznane funkcje witaminy D. „Medycyna Rodzinna”, s. 34–47, 2008.
7. Fracture prevention with vitamin D supplementation: a meta-analysis of randomized controlled trials.
8. David E. Prosser, Glenville Jones, Enzymes involved in the activation and inactivation of vitamin D, „Trends in Biochemical Sciences”, 29 (12), 2004, s. 664–673, 

Konsultacja merytoryczna: LEK. MED. ANNA POSMYKIEWICZ